نگاهی اجمالی به آثار و نظریه های لو کوربوزیه (Le Corbusier)

سازندگان و پیمانکاران ساختمان بدون توجه به اقلیم و شرایط محیطی و همچنین بدون در نظر گرفتن فرهنگ و نوع زندگی مردم در حال ساخت بناهایی هستند که ما در آنها زندگی می کنیم. و این امر باعث گردیده تا هزینه های سنگینی بر بافت شهری و بطور کل در امر مسکن وارد شود. از جمله هزینه های وارده فرسودگی زود هنگام ساختمان ها، نارضایتی ساکنین، هزینه های جابجایی بدلیل عدم اقامت دایم وتخریب و بازسازی زود هنگام می باشد.
 بنابراین بر ما واجب است تا با نظریات و آثار معماران بزرگ دنیا آشنا شده و از آن برای بهبود وضعیت کنونی قدمی هرچند کوچک برداریم.یکی از مسایل مطرح در معماری ایران «چیستی هویت معماری شهری در شهرهای ایران اکنون» است. این مساله دغدغه ی است که از طرف معماران و شهرسازان ایرانی مطرح  می شود.
بررسی مسایل پیش رو در معماری کنونی ایران با 40 معمار مطرح بین سالهای 1360 -1390 طی مصاحبه های انجام شده با این معماران در  دو مجموعه ای تحت عنوان « اندیشه معماران معاصر ایران » و «شرح جریان های معماری و شهرسازی در ایران معاصر» گردآوری شده است. پرسش محوری که در همه این مصاحبه ها معیار قرار گرفته تشریح چیستی و آینده معماری و شهرسازی در ایران امروز  بوده است1.
برای نتیجه گیری و پژوهش در این رابطه نیاز به بررسی موردی معماران  بزرگ ایران و جهان می باشد. بنا براین با نگاهی  دقیق تر به آثار و نظریات این معماران که نقشی تاثیرگذار بر بافت های شهری و محیط زندگی انسانی گذاشته اند می تواند راه گشای افق های جدید برای دانشجویان در طراحی و ساخت محیط های پیرامون خود باشد.
لاشو دفون شهری در سویس بود که « شارل ادوارد ژانره » در سال 1887 در آنجا متولد شد. او تا سال 1920 نام مستعار لوکوربوزیه3 را انتخاب نکرده بود. (پاکزاد، 1386: 369)
او در 18 سالگی به سیاحت در اروپا پرداخت. سپس نزد آگوست پره در پاریس کار کرد.  بین سال های (1909-1908) زیر نظر پیتر بهرنز در برلین به کار و تحصیل پرداخت. در سال 1915 با یک رشته طرح های معماری، راه جدید و اساسی خویش را به سوی مسائل فنی و زیباشناسی ساختمان روشن ساخت و در سال 1918 برای همیشه در پاریس ماندگار شد.
 لوکوربوزیه بی گمان یکی از 4 استاد بزرگ معماری نوین است که شخصیت و شیوه کار ویژه اش تجربه های او را با تجربه های استادان معماری و هنر نوزایی همانند می سازد. اندیشه ها و آثار او را می توان به 4 دوره تقسیم نمود:
1. در دوره نخست همه کوشش او به پیشبرد انبوه سازی در معماری خلاصه میشد که دستاورد آن طرح دومینو4 در 1915-1914 می باشد.
2. در دوره دوم به شهرسازی روی آورد و ایده ساخت آسمانخراشهایی در میان فضاهای سبز درختان را پی گرفت. شهر معاصر(1922 ) و شهر درخشان (1935) و طرح شهر الجزیره در (1938) مربوط به آن دوره می باشد. تدوین مصوبات منشور آتن (1942) و کتاب چگونه به شهرسازی بیاندشیم نیز جزو این فعالیت ها محسوب می گردد.
3. لوکوربوزیه از سالهای1947 تفکرات خردگرایانه خود را تعدیل نموده و به طراحی ساختمان های تندیس گونه و اکسپرسیونیستی1 پرداخت. اولین اثر او در این زمینه واحد مسکونی مارسی (1952-1947) و اوج آن کلیسای رون شان (1954-1950) می باشد.
4. دوره چهارم فعالیت های او با طراحی شهر چندیگره2 و ساختمان های عمومی آن آغاز می گردد. طرح هایی که بر معماری مدرن ژاپن تاثیری انکارناپذیر می گذارد. وی تا پایان عمر(1965) سرگرم طراحی و اجرای ساختمانهای شهر چندیگره بود.
لوکوربوزیه مولف نوشته های زیادی در باب تشریح افکار خود می باشد، که کتاب چگونه به شهرسازی بیاندیشیم مهمترین اثر او درباره شهرسازی است. از دیگر کارهایش می توان، به سوی معماری ( 1923)، شهرسازی ( 1925) ، منشور آتن (1943)، و پیشنهادهای شهرسازی( 1946) را نام برد.
معرفی کتاب های لوکوربوزیه :
• کتاب اول به نام «به سوی یک معماری نوین» در سال 1923 در پاریس منتشر شد. در این کتاب مولف توجه معماران را به فن آوری مدرن جلب می کند. او کار معماران را با حرفه  مهندسین مکانیک مقایسه کرده و بیان می دارد که صنعت ساخت وسایل حمل و نقل مانند هواپیما، اتومبیل، قطار و کشتی در اثر تحولات سریع تکنولوژی به کلی دگرگون شده ولی ساختمان سازی هنوز در چارچوب فنون گذشته باقی مانده و نظریه پردازان معماری به دنبال تقلید از سبک های گذشته هستند.
در این کتاب کوربوزیه استفاده از تیر آهن و بتن و پیش ساختگی را مسیر آینده معماری تلقی می نماید.  (قبادیان، 1382 : 61)
او تکنیک و هنر را دو ارزش هم ردیف با هم تعریف می کند و نظریات خود را بدین شکل شرح می دهد :
1- معماری باید تحت کنترل ترسیمات نظم دهنده هندسی قرار گیرد.
2- عناصر معماری جدید را می توان در تولید صنعتی، کشتی و هواپیما باز شناخت.
3- ابزار معماری جدید روابطی هستند که به مصالح خام ارزش می دهند. ظاهر ساختمان به صورت انعکاس داخل آن، و تناسبات و عناصر نما به عنوان پدیده های خالص ذهنی این کار را انجام می دهند.
4- خانه باید مانند ماشین سری وار ساخته شود.
5- تغییرات شرایط اقتصادی و فنی الزاماً انقلابی در معماری پدید می آورد.
• کتاب دوم لوکوربوزیه به نام «شهر آینده» در سال 1924 در پاریس انتشار یافت. وی تنها راه حل شهرهای آینده را بلند مرتبه سازی و پیش ساختگی می داند. لوکوربوزیه شهرهای آینده را شهرهایی تجسم نموده که از آسمان خراش های عظیم و مرتفع تشکیل شده است. در هر یک از این آسمان خراش های چند عملکردی حدود 100 هزار نفر، زندگی و کار، خواهند کرد. در این ساختمان ها، آپارتمان های مسکونی، ادارت، فروشگاهها، مدارس، مراکز تجمع و کلیه ی احتیاجات یک محله بسیار بزرگ فراهم است. ساکنان این مجتمع ها از دود و سرو صدای ترافیک اتومبیل ها به دور هستند. و به جای آن از آفتاب و دید و منظر زیبا استفاده می کنند. (قبادیان ، 1382 : 63)
• کتاب سوم به نام «هنرهای تزئینی امروز» (1925) لو کوربوزیه در این کتاب می گوید که              « خانه ماشینی است برای زندگی کردن» این جمله، شعار انقلابی ترین تمرین از معماری مدرن است.
در سال 1926 لوکوربوزیه 5 اصل برای یک معماری را ارائه کرد. این اصول به شرح زیر است :
1- ستون ها، ساختمان ها را از روی زمین بلند می کنند.   2- بام مسطح و باغ روی بام   3- پلان آزاد   4- پنجره ها طویل و سرتاسری   5- نمای آزاد
لوکوربوزیه عقاید مطرح شده خود در مورد معماری مدرن را در طرح ویلا ساوا در پوآسی در شمال پاریس (30-1928) به نمایش گزارد. وی تکنولوژی به عنوان منبع الهام معماری مدرن و 5 اصل ساختمان مدرن را به صورتی هنرمندانه در این ماشین زیستی پیاده کرد. (قبادیان ، 1382  :63)
•کتاب چهارم لوکوربوزیه «جهان جدید فضا»1 ، در این کتاب می نویسد : بعد چهارم لحظه ی گریز نامحدودی است که به گونه ای استثنایی، به واسطه ی هم صدایی عناصر تجسمی بکار گرفته شده حادث می شود، معنی دقیق این جمله هر چه باشد بدون تردید با برداشتی که گیدیون از بعد چهارم داشت در ارتباط است. گیدیون می گوید : روش دیدن سه بعدی جهان که دورانی چهارصد ساله را شامل می شود آنچنان در ذهن انسان ریشه دوانده است که تا دوران جدید هیچ شیوه ی دیگر نمی توانست به سادگی به تصور و تجسم درآید و اینگونه نتیجه گیری می کند که شیوه ی مدرن دیدن جهان با اصطلاح بعد چهارم بدیهی است که به سختی قابل درک و فهم باشد. (کالینز، 1375 : صص 362 و 361).
• «منشور آتن» چهارمین کنگره ی بین المللی معماری مدرن که طی جلسات کار آتن طرح ریزی شد، توسط لوکوربوزیه مدون گردید و در سال 1941 در فرانسه منتشر گشت. این کتاب معرف لحظه ای از زندگی حرفه ای_ اجتماعی معماران و شهرسازان با همه انعکاسی که اندیشه هایشان در محیط فرهنگی روزشان داشت، در بهترین صورت و به خرج انرژی و وقت خودشان می توانستند درباره مسائل و روش های معماری و شهرسازی به بحث نشینند. در این برهه بخش خصوصی و دولت ها، کارهای خود را به آن دسته از حرفه ای ها می سپردند که به عنوان فرزندان خلف معماران مورد اطمینان بارون هوسمن، به چیزی جز اجرای فن خود نمی اندیشیدند و شفیته ی آن بودند که بتوانند در زمانی هر چه کوتاهتر، فضایی هر چه بزرگتر از شهر را با مصنوعات خود پر کنند.
آثار مهم:    1-  ویلا شواب    2-ویلا استین دومونزی  3- ویلای ژانره   4-ویلا ساووی  5-کاخ شوروی، روسیه 6- آسمانخراش کارتسین، ایالات متحده    7- خانه کراتکت، آرژانتین   8- ساختمان سازمان ملل، ایالات متحده    9-  عبادتگاه رونشام، فرانسه   10- موزه احمدآباد، هندوستان   11- موزه ملی هنر غرب، ژاپن   12- دیر سنت ماری، فرانسه    13-  نمایشگاه فیلیپس بلژیک     14- مرکز هنرهای بصری کارپنتر دانشگاه هاروارد، ایالات متحده  15- کلیسای سنت پیر فرمینی، فرانسه

این معمار برجسته جهان در قرن بیستم پس از 78 سال زندگی روز 27 اوت هنگام استحمام طبی در پلاژ «رک برون» فرانسه غرق شد (کان، 1386: 7 )

 

نگاهی بر مطالب دیگر این بخش